گریس صنعتی

گریس های صنعتی به عنوان روانکارهای نیمه جامد، از ترکیب روغن پایه، مواد قوام دهنده (صابون) و افزودنی های مختلف تولید می شوند. صابون های فلزی مانند لیتیم، کلسیم و سدیم رایج ترین قوام دهنده ها هستند که ساختار ژل مانند گریس را تشکیل می دهند. کیفیت روغن پایه و نوع صابون، تعیین کننده خواص اصلی گریس مانند نقطه قطره، مقاومت در برابر آب و پایداری مکانیکی است.

گریس های پایه لیتیمی پرمصرف ترین نوع گریس های صنعتی هستند که به دلیل پایداری حرارتی مناسب، مقاومت خوب در برابر آب و سازگاری با اکثر روغن های پایه، کاربرد گسترده ای در صنعت دارند. این گریس ها معمولاً دارای نقطه قطره بالای 180 درجه سانتیگراد هستند و تا دمای کاری 130 درجه قابل استفاده می باشند. گریس های لیتیم کمپلکس نیز با پایداری حرارتی بالاتر، برای کاربردهای دما بالا مناسب هستند.

گریس های پایه کلسیمی به دلیل مقاومت عالی در برابر آب، برای محیط های مرطوب و شرایطی که تماس مستقیم با آب وجود دارد، مناسب هستند. این گریس ها چسبندگی خوبی به سطوح فلزی دارند اما دمای کاری آنها نسبتاً پایین است. گریس های کلسیم کمپلکس با پایداری حرارتی بالاتر نیز تولید می شوند که محدوده دمایی کاربرد وسیع تری دارند.

گریس های سدیمی در گذشته کاربرد زیادی داشتند اما امروزه به دلیل مقاومت ضعیف در برابر آب، کمتر استفاده می شوند. این گریس ها دارای بافت لیفی و چسبنده هستند و در دماهای بالا عملکرد نسبتاً خوبی دارند. گریس های آلومینیم کمپلکس نیز به دلیل پایداری حرارتی خوب و مقاومت مناسب در برابر آب، در برخی کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند.

گریس های پلی اوره که از قوام دهنده های غیر صابونی ساخته می شوند، دارای پایداری حرارتی و اکسیداسیونی بسیار بالایی هستند. این گریس ها برای کاربردهای دما بالا و عمر طولانی مناسب هستند اما قیمت بالاتری دارند. گریس های پلی اوره معمولاً در یاتاقان های الکتروموتورها و تجهیزات دما بالا استفاده می شوند.

افزودنی های مختلفی مانند مواد ضد سایش، EP، آنتی اکسیدان و ضد خوردگی برای بهبود عملکرد به گریس ها اضافه می شوند. افزودنی های EP یا تحمل فشار فوق العاده برای کاربردهایی که فشار و بار زیادی وجود دارد، ضروری هستند. افزودنی های جامد مانند گرافیت و دی سولفید مولیبدن نیز در شرایط خاص استفاده می شوند.

درجه سفتی یا قوام گریس بر اساس استاندارد NLGI از 000 (بسیار نرم) تا 6 (بسیار سفت) طبقه بندی می شود. انتخاب درجه سفتی مناسب به نوع کاربرد، سرعت، دما و نحوه اعمال گریس بستگی دارد. درجه NLGI 2 رایج ترین نوع گریس های صنعتی است که برای اکثر کاربردها مناسب می باشد.

نقطه قطره، دمای کاری، مقاومت در برابر آب و پایداری مکانیکی از مهمترین مشخصات گریس ها هستند که باید در انتخاب گریس مناسب در نظر گرفته شوند. نقطه قطره باید حداقل 20 درجه بالاتر از دمای کاری باشد. مقاومت در برابر آب برای محیط های مرطوب و پایداری مکانیکی برای کاربردهای تحت برش اهمیت زیادی دارد.

فواصل گریسکاری به نوع گریس، شرایط کاری و نوع تجهیزات بستگی دارد. گریس های با کیفیت بالا معمولاً عمر سرویس طولانی تری دارند و نیاز به گریسکاری مجدد را کاهش می دهند. سیستم های گریسکاری خودکار و مرکزی نیز برای تزریق منظم و کنترل شده گریس استفاده می شوند.

کاربرد و عملکرد گریس صنعتی

گریس های صنعتی در یاتاقان ها و بلبرینگ ها کاربرد گسترده ای دارند. این روانکارها با ایجاد یک لایه محافظ بین سطوح متحرک، از سایش و خوردگی جلوگیری می کنند. پایداری مکانیکی و حرارتی مناسب گریس ها باعث می شود که در شرایط کاری مختلف، عملکرد روانکاری خود را حفظ کنند. همچنین قابلیت آببندی گریس از نفوذ آلودگی ها به داخل یاتاقان جلوگیری می کند.

جلوگیری از نشت روانکار یکی دیگر از کاربردهای مهم گریس های صنعتی است. در مواردی که امکان استفاده از روغن به دلیل نشتی وجود ندارد، گریس با چسبندگی مناسب به سطوح، روانکاری را تامین می کند. گریس ها همچنین با ایجاد یک لایه محافظ، از نفوذ رطوبت و آلودگی ها به داخل تجهیزات جلوگیری می کنند.

در سیستم های انتقال قدرت مانند چرخ دنده های باز، زنجیرها و کابل های فولادی، گریس های مخصوص با افزودنی های EP استفاده می شوند. این گریس ها باید قابلیت تحمل فشارهای بالا را داشته باشند و چسبندگی خوبی به سطوح فلزی داشته باشند. پایداری مکانیکی بالا و مقاومت در برابر شستشو از خواص مهم این گریس هاست.

گریس های مخصوص دما بالا در تجهیزاتی مانند کوره ها، خشک کن ها و غلتک های داغ کاربرد دارند. این گریس ها معمولاً از نوع پلی اوره یا بنتونیت هستند که پایداری حرارتی فوق العاده ای دارند. عمر سرویس طولانی و عدم تخریب در دماهای بالا از مزایای این گریس هاست.

در صنایع غذایی و دارویی، گریس های گرید غذایی (Food Grade) استفاده می شوند. این گریس ها باید از مواد غیر سمی و مجاز ساخته شده باشند و مطابق با استانداردهای FDA و NSF باشند. مقاومت در برابر شستشو و ضد عفونی از خواص مهم این گریس هاست.

کاربردهای خاص مانند شیرآلات و اورینگ ها نیازمند گریس های سازگار با لاستیک و پلاستیک هستند. گریس های سیلیکونی برای این منظور مناسب هستند زیرا باعث تورم یا تخریب قطعات پلیمری نمی شوند. این گریس ها همچنین پایداری حرارتی خوبی دارند.

در محیط های مرطوب و در معرض آب، گریس های ضد آب مانند گریس کلسیم یا آلومینیوم کمپلکس استفاده می شوند. این گریس ها باید مقاومت خوبی در برابر شستشو داشته باشند و خواص روانکاری خود را در حضور آب حفظ کنند. چسبندگی مناسب به سطوح نیز برای این کاربردها مهم است.

صنایع سنگین مانند فولادسازی و معدن نیازمند گریس های مقاوم در برابر بار و ضربه هستند. گریس های حاوی افزودنی های جامد مانند گرافیت و مولیبدن برای این کاربردها مناسب هستند. پایداری مکانیکی بالا و قابلیت تحمل فشارهای سنگین از خواص مهم این گریس هاست.

در تجهیزات دقیق و ابزار اندازه گیری، گریس های تمیز و با گرانروی پایین استفاده می شوند. این گریس ها نباید حاوی ذرات جامد باشند و باید مقاومت خوبی در برابر اکسیداسیون داشته باشند. پایداری طولانی مدت و عدم تغییر خواص از ویژگی های مهم این گریس هاست.

در کاربردهای نظامی و هوافضا، گریس های با کیفیت بسیار بالا و مشخصات ویژه مورد نیاز است. این گریس ها باید در محدوده دمایی وسیع کار کنند و مقاومت خوبی در برابر شرایط محیطی سخت داشته باشند. عمر سرویس طولانی و قابلیت اطمینان بالا از الزامات این گریس هاست.

انواع گریس صنعتی

گریس های پایه لیتیمی پرکاربردترین نوع گریس های صنعتی هستند. این گریس ها دارای پایداری حرارتی خوب، مقاومت مناسب در برابر آب و پایداری مکانیکی عالی هستند. قابلیت پمپ شوندگی مناسب و سازگاری با اکثر روغن های پایه از مزایای گریس های لیتیمی است. گریس لیتیم در انواع ساده و کمپلکس تولید می شود که نوع کمپلکس آن دمای کاری بالاتری دارد.

گریس های کلسیمی به دلیل مقاومت عالی در برابر آب، برای محیط های مرطوب مناسب هستند. این گریس ها چسبندگی خوبی به سطوح فلزی داشته و در برابر شستشو با آب مقاوم هستند. گریس کلسیم ساده دمای کاری نسبتاً پایینی دارد اما نوع کمپلکس آن تا دماهای بالاتری قابل استفاده است.

گریس های سدیمی دارای بافت لیفی و چسبنده هستند و در دماهای بالا عملکرد نسبتاً خوبی دارند. این گریس ها به دلیل حلالیت در آب، برای محیط های مرطوب مناسب نیستند. گریس سدیم در گذشته کاربرد زیادی داشت اما امروزه کمتر استفاده می شود.

گریس های آلومینیوم کمپلکس دارای پایداری حرارتی خوب و مقاومت مناسب در برابر آب هستند. این گریس ها چسبندگی عالی به سطوح فلزی دارند و برای کاربردهایی که نیاز به آببندی دارند مناسب هستند. قیمت بالاتر نسبت به گریس های لیتیم از معایب آنهاست.

گریس های پلی اوره که از قوام دهنده های غیرصابونی ساخته می شوند، پایداری حرارتی و اکسیداسیونی فوق العاده ای دارند. این گریس ها برای کاربردهای دما بالا و عمر طولانی مناسب هستند. گریس پلی اوره معمولاً در یاتاقان های الکتروموتورها استفاده می شود.

گریس های بنتونیت (گیل) از خاک رس بنتونیت به عنوان قوام دهنده استفاده می کنند. این گریس ها نقطه قطره ندارند و در دماهای بسیار بالا قابل استفاده هستند. مقاومت ضعیف در برابر آب و قیمت بالا از معایب آنها محسوب می شود.

گریس های سیلیکون برای کاربردهای خاص مانند شیرآلات و اورینگ ها استفاده می شوند. این گریس ها دارای پایداری حرارتی عالی و سازگاری خوب با پلاستیک و لاستیک هستند. گریس سیلیکون معمولاً خواص روانکاری محدودی دارد و برای تحمل بارهای سنگین مناسب نیست.

گریس های فلوئور (پرفلوئوروپلی اتر) برای شرایط بسیار سخت و دماهای بالا طراحی شده اند. این گریس ها در برابر مواد شیمیایی مقاوم هستند و پایداری حرارتی فوق العاده ای دارند. قیمت بسیار بالای این گریس ها استفاده از آنها را محدود به کاربردهای خاص می کند.

گریس های گرافیتی و مولیبدن دار حاوی افزودنی های جامد مانند گرافیت یا دی سولفید مولیبدن هستند. این گریس ها برای شرایط با فشار و دمای بالا و سرعت پایین مناسب هستند. رنگ تیره و قیمت بالاتر از معایب این نوع گریس هاست.

گریس های زیست تخریب پذیر با استفاده از روغن های گیاهی یا سنتزی خاص تولید می شوند. این گریس ها برای محیط های حساس که احتمال نشت روانکار به طبیعت وجود دارد، مناسب هستند. محدودیت دمای کاری و قیمت بالاتر از معایب گریس های زیست تخریب پذیر است.

نکات مهم در خرید گریس

انتخاب گرید مناسب گریس بر اساس نوع کاربرد و شرایط کاری اولین و مهمترین نکته در خرید گریس صنعتی است. باید دقیقاً مشخص شود که گریس برای چه تجهیزاتی و در چه شرایط محیطی استفاده خواهد شد. عواملی مانند دما، سرعت، بار، رطوبت و آلودگی های محیطی باید در انتخاب گریس مناسب در نظر گرفته شوند.

اصالت برند و شرکت تولیدکننده گریس اهمیت زیادی دارد. برندهای معتبر معمولاً کیفیت ثابت و قابل اطمینانی دارند. بهتر است گریس از نمایندگی های رسمی یا فروشندگان معتبر خریداری شود. گریس های تقلبی می توانند باعث آسیب جدی به تجهیزات شوند و هزینه های زیادی را تحمیل کنند.

بررسی مشخصات فنی گریس مانند درجه NLGI، نوع صابون، دمای کاری، نقطه قطره و افزودنی ها ضروری است. این مشخصات باید با نیازهای کاربردی تطابق داشته باشند. توصیه های سازنده تجهیزات در مورد نوع گریس مصرفی باید رعایت شود و از گریس های سازگار استفاده شود.

توجه به تاریخ تولید و شرایط نگهداری گریس مهم است. گریس های کهنه یا نگهداری شده در شرایط نامناسب می توانند خواص خود را از دست بدهند. بسته بندی گریس باید سالم و بدون آسیب باشد و اطلاعات لازم روی آن درج شده باشد.

قیمت گریس باید متناسب با کیفیت و مشخصات فنی آن باشد. قیمت های بسیار پایین معمولاً نشان دهنده کیفیت نامناسب یا تقلبی بودن گریس است. همچنین باید هزینه های نگهداری و تعویض گریس در دوره های زمانی مختلف محاسبه شود.

سازگاری گریس جدید با گریس قبلی باید بررسی شود. برخی گریس ها با یکدیگر ناسازگار هستند و مخلوط کردن آنها می تواند باعث کاهش کارایی یا خرابی شود. در صورت تغییر نوع گریس، باید یاتاقان کاملاً تمیز شود و گریس قدیمی تخلیه گردد.

بررسی گواهینامه ها و استانداردهای گریس مانند DIN، ISO و ASTM اهمیت دارد. این استانداردها نشان دهنده کیفیت و عملکرد مناسب گریس هستند. برای کاربردهای خاص مانند صنایع غذایی، گواهینامه های مربوطه مانند FDA باید کنترل شود.

حجم خرید باید متناسب با میزان مصرف و شرایط نگهداری باشد. خرید حجم زیاد گریس بدون داشتن شرایط نگهداری مناسب می تواند باعث افت کیفیت شود. بهتر است گریس به مقدار مورد نیاز و با توجه به دوره مصرف خریداری شود.

امکان تهیه نمونه و تست گریس قبل از خرید حجم زیاد بسیار مفید است. این کار امکان ارزیابی عملکرد واقعی گریس را در شرایط کاری فراهم می کند. آزمایشگاه های معتبر می توانند خواص مهم گریس را اندازه گیری و با مشخصات استاندارد مقایسه کنند.

خدمات پس از فروش و پشتیبانی فنی فروشنده نیز باید در نظر گرفته شود. دسترسی به اطلاعات فنی، مشاوره تخصصی و امکان آنالیز گریس مصرف شده از مواردی است که می تواند در انتخاب فروشنده موثر باشد.